Ustawa o ochronie sygnalistów, która wejdzie w życie 25 września 2024 roku (z przepisami dotyczącymi zgłoszeń zewnętrznych obowiązującymi od 25 grudnia 2024 roku), wprowadza kompleksowy system ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa w miejscu pracy. Jakie są jej najważniejsze założenia? Jaka w tym wszystkim rola biegłych rewidentów? Na te pytania odpowiadamy w naszym artykule.
Ustawa o ochronie sygnalistów – najważniejsze założenia
Ustawa ma na celu ochronę sygnalistów (whistleblowers) przed wszelkimi działaniami odwetowymi ze strony pracodawców, zapewniając jednocześnie, że zgłaszane przez nich informacje o nieprawidłowościach będą odpowiednio przetwarzane i badane. Na mocy nowych przepisów pracodawcy muszą ustanowić wewnętrzne kanały zgłaszania nieprawidłowości, które będą dostępne dla pracowników i innych osób związanych z daną organizacją. Zgłoszenia mogą być również kierowane do odpowiednich organów zewnętrznych, takich jak inspektoraty pracy, organy ścigania lub inne właściwe instytucje. Pracodawcy nie będą mogli podejmować działań odwetowych wobec sygnalistów, takich jak zwolnienia, degradacje, zmiany warunków pracy na niekorzyść, a także wszelkich innych form represji. Sygnaliści będą mieli prawo do odszkodowania i przywrócenia do pracy w przypadku niesłusznego zwolnienia lub innych działań odwetowych.
Nowe obowiązki pracodawców… i biegłych rewidentów
Pracodawcy muszą wdrożyć odpowiednie procedury umożliwiające bezpieczne i poufne zgłaszanie nieprawidłowości. Jednocześnie pracodawcy są zobowiązani do przeszkolenia pracowników w zakresie nowych procedur oraz praw sygnalistów. W tym wszystkim istotną rolę będą odgrywać także biegli rewidenci. Ich zadania będą bowiem obejmować kilka kluczowych obszarów. Będą przede wszystkim odpowiedzialni za audyt procedur wewnętrznych organizacji, aby upewnić się, że są zgodne z nowymi przepisami ustawy. To obejmuje: sprawdzenie, czy organizacja wdrożyła odpowiednie kanały do zgłaszania nieprawidłowości, weryfikację, czy procedury zgłaszania zapewniają poufność i ochronę sygnalistów, kontrolę, czy pracownicy są odpowiednio przeszkoleni w zakresie nowych procedur i przepisów dotyczących sygnalistów.
Inne zadania biegłych rewidentów
Biegli rewidenci będą także monitorować zgodność organizacji z przepisami ustawy, co obejmuje: regularne przeglądy i raportowanie na temat zgodności procedur z ustawą, identyfikowanie obszarów ryzyka i proponowanie działań naprawczych, sprawdzanie, czy zgłoszenia są odpowiednio rejestrowane, badane i rozwiązywane. Ponadto, biegli rewidenci mogą również pełnić rolę doradczą, wspierając sygnalistów w procesie zgłaszania nieprawidłowości. Ich zadania mogą obejmować: pomoc w zrozumieniu procedur zgłaszania i praw przysługujących sygnalistom, doradztwo w zakresie ochrony prawnej i środków odwetowych, wsparcie w procesie zgłaszania do odpowiednich organów zewnętrznych, jeśli zgłoszenie wewnętrzne nie przyniosło rezultatów. Biegli rewidenci będą przy tym współpracować z krajowym organem nadzorczym oraz innymi instytucjami odpowiedzialnymi za ochronę sygnalistów.
GRUPA MAGNET – wspieramy rozwój biznesu
Ustawa o ochronie sygnalistów jest ważnym krokiem w kierunku poprawy przejrzystości i odpowiedzialności w miejscach pracy. Zabezpiecza ona osoby, które mają odwagę zgłaszać nieprawidłowości, chroniąc je przed negatywnymi konsekwencjami i promując uczciwe praktyki w organizacjach. Rola biegłych rewidentów w stosowaniu przepisów ustawy o ochronie sygnalistów będzie natomiast kluczowa dla zapewnienia zgodności organizacji z nowymi przepisami, ochrony praw sygnalistów oraz budowania kultury organizacyjnej opartej na przejrzystości i odpowiedzialności. Poprzez audyty, monitorowanie, wsparcie i edukację, biegli rewidenci będą odgrywać istotną rolę w promowaniu i ochronie działań sygnalistów w miejscu pracy.